Zapraszam do "postu głównego" tego tematu, od którego będzie można już niedługo przejść do informacji o innych układach a także podsumowania:
Budowa konia: Wprowadzenie
Tymczasem przejdźmy do tematu dzisiejszego wpisu: układ kostny konia.
Uwaga! Dzisiaj długo! :)
Układ kostny spełnia trzy zasadnicze zadania:
- stanowi rusztowanie organizmu,
- umożliwia wykonywanie ruchów,
- tworzy twarde osłony dla narządów wewnętrznych.
2. Kręgi szyjne
3. Kręgi piersiowe
4. Kręgi lędźwiowe
5. Kręgi krzyżowe
6. Kręgi ogonowe
7. Łopatka
8. Kość ramienna
9. Kość promieniowa
10. Kość łokciowa
11. Kość nadgarstka
12. Kości śródręcza
13. Kość palców
tzw. (paliczki)
kość pęcinowa
kość koronowa
kość kopytowa
14. Żebra
15. Mostek
16. Kość miednicza
17. Guz biodrowy
18. Guz kulszowy
19. Kość udowa
20. Staw kolanowy
21. Kość piszczelowa
22. Kości stępu
23. Kość śródstopia
24. Staw pęcinowy
25. Kość palców
kość pęcinowa
kość koronowa
kość kopytowa
Układ kostny u konia dzieli się na:
Kościec tworzą:
czaszka
kręgosłup
żebra z mostkiem
kończyny
Kręgosłup składa się z następujących części:
szyjnej:
Zbudowanej z 7 kręgów: pierwszy krąg (szczytowy) wraz z drugim (obrotowym) tworzą staw szczytowo-obrotowy, który umożliwia wykonywanie ruchów obrotowych głowy.
piersiowej:
Zbudowanej z 18 lub 19 kręgów. Kręgi te mają dołki żebrowe z powierzchniami stawowymi, które łączą się z żebrami. Wyrostki kolczyste pierwszych sześciu kręgów stanowią rusztowanie kłębu.
lędźwiowej:
Zbudowanej z 5 albo 6 kręgów, które tworzą sklepienie jamy brzusznej.
krzyżowej:
Jest to tzw. kość krzyżowa powstała przez zrośnięcie się 5 lub 6 kręgów krzyżowych.
ogonowej:
Zbudowanej z 15 lub 20 małych, słabo rozwiniętych kręgów.
Obserwując zarys grzbietu konia z łatwością zauważa się dwa uwypuklenia:
większe w okolicy kłębu i mniejsze w okolicy krzyżowej.
Te nierówności są spowodowane większą wysokością wyrostków kolczystych kręgów.
Między tymi wypukłościami tworzy się łagodna, wklęsła płaszczyzna, która umożliwia wygodną jazdę wierzchem lub też juczenie konia bagażami.
Linia grzbietu nie biegnie jednak tak samo jak linia kręgosłupa, która ma następujące krzywizny:
krzywiznę szyjną i szyjno-piersiową
Dzięki tej krzywiźnie koń może znacznie skracać i wydłużać szyję,
np. podczas jedzenia, szybkiego biegu lub skoku - zmniejsza w ten sposób siłę wstrząsu dochodzącego do czaszki.
krzywiznę piersiowo-lędźwiowo-krzyżową, czyli główną
Jest to najważniejsza i największa krzywizna: sprężysty łuk utrzymujący masę mięśni oraz trzewi klatki piersiowej i jamy brzusznej.
krzywizna ogonowa przednia i tylna
Krzywizna ta nie ma większego znaczenia.
Teraz przejdźmy do omówienia niektórych części tego układu:
Żebra:
Są połączone stawowo swoimi górnymi końcami z kręgami piersiowymi, a drugiej strony (końce dolne) łączą się z mostkiem. Pierwszych 7-9 par łączy się bezpośrednio połączone z mostkiem, a pozostałe, które są połączone pośrednio tworzą łuk żebrowy.
Kręgi piersiowe, żebra oraz mostek tworzą klatkę piersiową.
Czaszka:
Końska czaszka składa się z wielu płaskich kości połączonych szwami.
W czaszce rozróżniamy części:
mózgową,
która chroni mózg
oraz twarzową,
która osłania narządy zmysłów (o nich w jednym z następnych postów)
Umowną granicą tych części są oczodoły.
Czaszka konia widziana z boku:
2. Kość nosowa
3. Szczęka
4. Kość czołowa
5. Kość ciemieniowa
6. Kość skroniowa
7. Kość potyliczna
8. Kość jarzmowa
9. Kość łzowa
10. Żuchwa
Na szczególne omówienie zasługuje uzębienie konia.
Dorosłe konie posiadają w żuchwie (czyli szczęce dolnej) aż 20 zębów:
6 siekaczy - 2 cęgi, 2 średniaki, 2 okrajniaki)
2 kły
6 przedtrzonowych
6 trzonowych
Podobnie jest w szczęce górnej (nazywanej po prostu szczęką).
Jednakże jest tu jedna różnica związana ze płcią danego konia.
U ogierów powinno być łącznie 40 zębów.
U klaczy natomiast albo kły nie występują (wtedy klacz ma 36 zębów, bo 2 kły w żuchwie i 2 w szczęce) albo znajdują się tylko w żuchwie (wówczas klacz ma 38 zębów, brak wtedy kłów w szczęce górnej), jednakże są bardzo uwstecznione.
Uzębienie konia:
2. Jeden kieł
3. Trzy przedtrzonowe
oraz trzy trzonowe
Warto wiedzieć, że koń podczas odpoczynku albo snu nie opuszcza głowy w dół ani jej o nic nie opiera. Głowa jest jednak duża i ciężka, nie mogą więc jej trzymać mięśnie, bo te szybko my się zmęczyły.
Głowę i szyję konia utrzymuje tzw. więzadło karkowe, zbudowane z sprężystej łącznej tkanki.
Przy tym temacie koniecznie trzeba wspomnieć o kończynach.
U koni występują kończyny piersiowe oraz miednicze.
Wykazują one pewne podobieństwo w budowie.
Kończyna piersiowa:
Kończyny przednie (piersiowe) nie posiadają połączenia kostnego z tułowiem. U budowie koni nie występuje także obojczyk ani kość krucza.
Pewnie zastanawiacie się zatem, jakim cudem kończyny nie dość, że utrzymują ciężar konia, ale także i jeźdźca?
Otóż to wcale nie takie skomplikowane.
Kończyna jest umocowana z tułowiem tzw. mięśniozrostem.
Zostanie omówiony przy zagadnieniu dotyczącym połączeń kości, który będzie znajdował się w tym poście.
W kończynie przedniej można rozróżnić odcinki:
łopatkę
ramię (kość ramienna)
kość przedramienia (kość promieniowa, kość łokciowa)
kości nadgarstka (zbudowane z dwóch szeregów krótkich kości)
śródręcza (kość śródręcznia III - długa, spłaszczona | kości śródręczia II i IV - zwane kośćmi rysikowymi, i silnie uwstecznione)
kości palca III (Paliczki, czyli człony), w skład których wchodzą kość pęcinowa, kość koronowa oraz kość kopytowa obudowana puszką rogową kopyta. Do kości pęcinowej przylegają dwie trzeszczki bliższe (pęcinowe), a obok kości kopytowej znajduje się trzeszczka dalsza (kopytowa)
Budowa kończyny piersiowej (przedniej):
Kończyna miedniczna:
Kończyny tylne (miedniczne), które są grube i masywne wprawiają w ruch ciało zwierzęcia i utrzymują masę zadu.
W skład kończyny miednicznej wchodzą:
obręcz miedniczna, inaczej kości miedniczne (biodrowa, łonowa i kulszowa)
udo, którego trzon stanowi gruba kość udowa (największa kość całego szkieletu)
staw kolanowy, od przodu zasłonięty rzepką (inaczej trzeszczką)
podudzie, (kość piszczelowa i silnie zredukowana kość strzałkowa)
kości stępu, (6 - 7 kości, między innymi kość piętowa i kość skokowa
śródstopie, (kość śródstopia III, analogiczna do kości śródręcza III, choć nieco większa, oraz uwstecznione kości śródstopia II i IV, czyli kości rysikowe)
kości palców stopy, (u konia jest to tylko: trójczłonowy palec III (palcie I, II, IV oraz V całkowicie zanikły, a człony palca III są analogiczne w obydwu kończynach.
Budowa kończyny miednicznej (tylnej):
Co się nagadałam o kończynach, to moja gimnastyka palców i Wasza wiedza :)
Przed nami ostatnie zagadnienie, jeżeli chodzi o układ kostny koni:
Połączenia kości:
Rozróżniamy dwa połączenia kości:
- połączenia ścisłe,
- połączenia stawowe.
W połączeniach ścisłych powierzchnie stykających się ze sobą kości są zespolone tkanką łączną.
Tkanki zespalające:
więzozrost
inaczej: tkanka łączna włóknista
chrząstkozrost
inaczej: tkanka łączna chrzęstna
kościozrost
inaczej: tkanka kostna, która równiej jest rodzajem tkanki łącznej
Połączeniem ścisłym jest także mięśniozrost (o którym już wspominałam).
Występuje on wtedy, kiedy pewnie grupy kości są utrzymywane przez mięśnie.
U konia mięśniozrostem mamy połączoną łopatkę i kość ramienną z tułowiem.
W połączeniach stawowych stykające się ze sobą kości nie są zrośnięte, ale są utrzymywane w torebce stawowej przez system więzadeł.
Torebką stawową nazywamy zamknięty twór szczelnie otaczający staw i przyrośnięty do kości, które go tworzą.
Stawy kończyn umożliwiają wykonywanie następujących rodzajów ruchów:
- zginanie i prostowanie
- przywodzenie i odwodzenie, co u konia jest nieznaczne.
Niemal wszystkie kości kończyny piersiowej łączą się ze sobą stawami.
Są to:
staw ramienny,
staw łokciowy,
staw nadgarstka,
stawy palca
czyli pęcinowy, koronowy i kopytowy
Natomiast stawy kończyny miedniczej to:
staw biodrowy,
staw kolanowy,
staw stępu,
stawy palca.
Kości kończyn są ustawione pod pewnymi kątami stawowymi, ale o tym szukajcie w poście na temat Układy mięśniowego.
________________
To tyle, mam nadzieję, że temat wyczerpałam ;)
Wiedza zawarta w tym poście pochodzi z książki ABC jeździectwa.
